Gözlem (Simmel)

İnsanlar farklı farklı güdülerle (çıkar, ihtiras, iktidar) davranırlar. 
Bu olguların çözümlenmesi düşer. 

İkinci gözlemi ise bireyin kendisini diğerleriyle etkileşimleri ile birlikte açıklamasıdır. 
Toplumsal gruplar içinde bireylerin işbirliği ya da rekabette olduğu somut durumları inceler. 

Üçüncü gözlemse; insan etkinliklerinin genel biçimler (taklit, rekabet, hiyerarşik yapılar), ya da toplumsal gruplanmalarda (okul, kilise, devlet), yani her oluşumda birtakım biçimler içinde geliştiğidir. Sosyolojinin konusu bu biçimleri çözümlemektedir. Biçimler yoksa toplum da yoktur. Bizi biraraya toplayan yani toplumsallaştıran çok sayıda biçim vardır (…) bunlardan biri terkedildiğinde toplum ayakta kalmayı sürdürür (…) ama biçimlerin tümüyle ortadan kalktığı bir toplum varolamaz. Sosyoloji toplumsal biçimleri soyut biçimde çözümleyen bilimdir ve bu şekilde bilir ki, biçimler toplumu oluşturmakla kalmaz, biçimler toplum demektir. (Freund, 1998: 165-168)